Özellikle A, D, E ve K vitaminleri açısından zengin olan tereyağı, besin değeri yüksek olan geleneksel bir yağ türüdür. Sağlık açısından hem faydaları hem de bazı olası zararları olan besindir. Tereyağı birçok vitamini bünyesinde barındırdığı için vücutta bağışıklık, kemik gelişimi, cilt ve göz sağlığı açısından pek önemlidir. HDL kolestrol seviyesini destekler. Antioksidan özelliğinden dolayı hücre hasarlarına karşı sizleri korur. Sağlıklı yağlar içerir ve doymuş yağ oranı dolayısıyla beyin sağlığı, hormon üretimi ve bağışıklık sistemine destek olarak sağlığa olumlu katkı sunar.

Tereyağının bir takım zararlı yönleri de bulunmaktadır. Bunların başında kalorisi yüksek besin olduğu için kilo alımına yol açabilmektedir. Doymuş yağların fazla tüketimi LDL kolestrol seviyesini de yükselteceğinden dolayı kalp-damar hastalığı risklerini arttırabilmektedir. Süt ürünlerine hassas olanlarda alerjik reaksiyonlar oluşturabilir.

Şimdi de İbn Sina’nın el-Kanun Fi’t-Tıb kitabından Muhammet Uysal tarafından derlenmiş Şifalı Bitkiler ve Baharatlar kitabından Tereyağı maddesini irdeleyelim. Tereyağının tabiatı, faydaları ve kullanırken dikkat edilmesi gerekli hususları inceleyelim:

Tabiatı: 1. derecede sıcaktır, rutubeti sıcaklığından daha fazladır.
❖ Tereyağı bedene sürülürse gözeneklerden içeriye nüfuz edip bedeni besler ve semirtir.
❖ Sinirlerde olan yaralara fayda verir ve iltihaplı yaralara nüfuz edip maddesini olgunlaştırarak temizler.
❖ Beyin hicaplarında (zarlarında) olan şişliklere terkip olunan ilaçlar tereyağı ile içirilir. Aynı şekilde kulak ardında olan
şişlikler, kasıklardaki şişlikler, ağızda diş etlerinde olan şişlikler ve kulak için hazırlanan ilaçların hepsi tereyağı ile içirilir. Çocukların dişleri çıkacağı zaman dişlerinin çıktığı yerlere tereyağı sürülür ve dişleri kolaylıkla çıkar.
❖ Soğuktan meydana gelen kuru öksürüğe faydalı olur, özellikle de badem ve şeker ile alınırsa faydası daha fazla olur.
Aynı şekilde daha önce söylenildiği gibi kullanılırsa zatülcenbe ve zatürreye faydalı olur ve olgunlaştırıcı özelliği sebebiyle nefes açılır. Tereyağı, badem yağı ve şekerle kullanılırsa olgunlaştırması daha fazla olur, fakat tek başına kullanılırsa temizlemesi olgunlaştırmasından daha az olur. Tereyağı şekerle kullanılırsa daha önceki bahsettiğimizin aksi üzere olup olgunlaştırması temizlemesinden daha az olur ve kanlı balgamı engeller. 50 gr. tereyağı balla kullanılırsa midde (irin) tükürmeği engeller.
❖ Tereyağı yumuşatıcıdır fazla kullanılırsa ishal eder. Bağırsaklarda olan sıcak ve sert şişlikler için tereyağı ile lavman
yapılır. Rahim ve husyelerde olan aynı özellikteki şişlikler için de lavman yapılır. Mesane ağzında olan yaraların ilacına tereyağı ilave edilir.
❖ Tereyağı zehirlere mukavemet eder, yılan sokan yere konursa faydalı olur.